En ucuz protein kaynağı yumurtanın fiyatı son günlerin en çok konuşulan konusu. Yumurta fiyatları yılın ilk 11 ayında yüzde 70’in üzerinde arttı. Markette 30’lu bir koli yumurta 25-30 lira arasında satılıyor. Yani bir yumurtanın fiyatı neredeyse 1 lirayı bulmuş durumda.
Pandemi nedeniyle yaşanan talep artışı, döviz kuruna bağlı artış gösteren yem fiyatları başta olmak üzere girdi maliyetlerindeki artışlar ve üretici fiyatlarının maliyetin altında seyretmesi sektörde de küçülmeyi beraberinde getirdi.
Peki, fiyatlar neden artıyor?
ÜRETİM 3 YILDIR AYNI DÜZEYDE
Birgün’den Havva Gümüşkaya’nın haberine göre, yumurta üretimi son 3 yıldır 19 milyar adet düzeylerinde gerçekleşiyor. Artan nüfusa ve tüketime karşın üretimin artmaması yumurta fiyatlarının yükselmesinin başka bir nedeni. 2018 yılında bir kişiye yılda ortalama 240 adet yumurta düşerken 2019 yılında ise bir kişiye yılda ortalama 239 yumurta düştü. Nüfus hızla artarken yumurta üretimi yerinde saydı.
SORUNUN NEDENİ DIŞA BAĞIMLILIK
Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Murat Kapıkıran, yumurta fiyatlarındaki artış ile ilgili BirGün’e değerlendirmelerde bulundu. Yumurta fiyatlarının son 18-20 aydır arttığına dikkat çeken Kapıkıran, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Yumurtaya talep arttı, ayrıca kısmen arz da azaldı. Arz azalmasının başında ise yem sanayiinde yaşanan dışa bağımlılık geliyor. Tavuk yeminde kullanılan soya ve mısır tamamen dışarıdan ithalata ile elde ediliyor. Kur artışından kaynaklı fiyatların çok yükselmesi ile ithalatta daralma yaşandı. Bu da yumurta fiyatlarına yansıdı. Girdi fiyatlarında ortalama yüzde 45 civarında bir fiyat artışı söz konusu. Bunun en büyük nedeni dışa bağımlılıktan kurtulamamamız. 2019 yılında mısır 1275 lira iken 2018 yılında 1850 liraya çıkmış fiyatı. Çok büyük oranda artmış fiyatı soya 370 dolara alınırken 525 dolara çıkmış. İnsanlar artık kırmızı et veya balık gibi hayvansal ürün alamıyor. En ucuz protein olan tavuk ürünlerine yöneliyor.”
SEKTÖR BÜYÜK ÜRETİCİLERİN İNSAFINA BIRAKILDI
Yanlış tarım politikalarına dikkat çeken Kapıkıran, desteklerin yetersiz olduğunu belirterek şöyle konuştu: “Tarım ürünlerinin geneline yansıyan politikalar üreticiyi öncelemeyen, korumayan ve piyasalaştırmaya bırakılmış durumda. Bu hâl dolayısıyla tavuk üretimine ve yumurtaya da yansıyor. Esas olarak küçük üreticiler etkileniyor. Yem girdilerini karşılamakta ciddi güçlükler yaşıyorlar. Bu alanda destekleme politikalarında büyük problemler var. Ne yazık ki kanatlı alanı o alandaki büyük şirketlerin insafına bırakılmış durumda.”
Asgari ücretli, bir ayda sofrasında 523 adet yumurta kaybetti
Fiyatlardaki artış asgari ücretlinin sofrasına yansıdı. Bir ayda asgari ücretli 523 adet yumurta kaybetti.
Öte yandan yılın 122 günü vergi için çalışan asgari ücretlinin sadece Ekim ve Kasım ayında sofrasındaki kayıp ise 237 kg domates, 520 adet yumurta, 61 kg biber, 14 kg nohut, 11 kg pirinç, 13 kg kuru soğan.
