Uzmanlar vatandaşların her gün tükettiği dönerin uygun koşullarda pişirilmemesi durumunda insan sağlığını tehdit ettiği konusunda uyarılarda bulundu. Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Uğur Toprak ise hijyenik koşullara ve kurallara uyulmadan satılan döner nedeniyle zehirlenmelerin ölümle sonuçlanabileceğine dikkat çekti.
Vatandaşların hem uygun fiyatlı hem de pratik olması nedeniyle en çok tercih ettiği ürünlerin arasında gelen döner, bazı işletmelerde çok ucuza satılması dikkat çekti. Bazı yerlerde tavuk döner 5 liradan et döner ise 7 lira satışa sunuldu. Dönerde yapılabilecek hileye dikkat çeken uzmanlar, döner yapılırken pişirilme süresine dikkat çekerek, fazla pişirilen dönerin kanserojen riski taşıdığının altını çizdi. Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Uğur Toprak, özellikle tavuk ürünlerinde üreyen salmonella bakterisinin ölüme kadar yol açabileceği konusunda vatandaşları uyardı.
‘ZEHİRLENMELERE DİKKAT’
Tavuk dönerde en önemli konulardan birinin son tüketim tarihi olduğunu dile getiren Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Uğur Toprak, şişe takılan dönerin aynı gün tüketilmesi gerektiğini belirterek, “Tavuk dönerin yapılmasının ardından şişe takıldıktan sonra 24 saat içinde tüketilmesi gerekiyor. Ocak yandıktan sonra 12 saat içinde o dönerin bitmiş olması gerekiyor. Yaşanabilecek en büyük problemlerden biri satılmamış dönerin ertesi gün tekrar üzerine tavuk ekleyerek satışa sunulması. Bu zehirlenmeye sebep olabilir. Fazla sirkülasyon olan bir yerde döner hızlı pişsin diyerek, pişme süresi az tutulursa tam pişme gerçekleşmeyeceği için bir zehirlenme yaşanabilir. Çok fazla pişirilmesi de kanserojen etki yaratabilir. Mutlaka ocağa karşı bir temas mesafesi olması gerekir” dedi.
ÇAPRAZ BULAŞI KONUSUNDA UYARDI
Çapraz bulaşmanın mutlaka engellemesi gerektiğini de vurgulayan Toprak sözlerini şöyle sürdürdü:
“Çiğ tavukla temas eden bıçak, kesme tahtası gibi ekipmanların pişmiş ürünle temas etmemesi gerekiyor bu bir zehirlenmeye neden olabilir. Personel hijyenine çok dikkat edilmeli, maske, bone, önlük gibi kişisel koruyucular kullanılmalı ve hijyenlerine dikkat edilmeli. Aynı zamanda saç, sakal, tırnak gibi kişisel hijyene dikkat edilmesi önemli bir nokta. Tavuk ya da et dönerde ekmeğin arasına yeşillik ekleniyor. Yine bu yeşilliklerin iyi bir şekilde yıkanmış ve temizlenmiş olması lazım. Bu yolla da bulaşı gerçekleşebilir. Hava sıcaklıkları giderek artıyor. Etin dışarıda bekletilmemesi gerekiyor.”
‘YA KANDIRIYORLAR YA DA BAŞKA ETLER KARIŞTIRIYORLAR’
Vatandaşların ucuz et yemekten kaçınması gerektiğini söyleyen Toprak, ucuza et satan işletmelerin ürüne başka etler karıştırdığını ya da daha az et kullanarak vatandaşları kandırdığını ifade ederek, “Nem ve hava sıcaklığı ile birlikte mikroorganizmaların üremeleri için gerekli ortamlar yaratılmışsa bakteri üremesine ve zehirlenmeye neden olması kaçınılmaz olur. Birçok taklit ve tağşiş yöntemi var. Özellikle daha ucuza mal etmek için deri kullanılıyor, başka etler karıştırılabiliyor. Tavuk etinin ve etin kilo fiyatına bakmak lazım. İnsanların bir matematik yaparak tüketimi de ona göre yapması gerekiyor. Ucuza et satışı varsa, işletme tarafından dönere ya başka bir et katılmıştır ya da 100 gram et döner koyması gerekirken daha az et koyarak bizi kandırıyordur” diye konuştu.
‘KAMPANYADA DİYE 5 LİRA’
5 liradan döner satışı yapan İbrahim Başakçı (42), “Döneri öncelikle akşamdan terbiyeye yatıyoruz, sosluyoruz ve ertesi gün için hazırlıyoruz. Biz ürünlerimizi satacağımız kadar takıyoruz. Kaç kilo giderse o kadar hazırlıyoruz. Gününe göre değişiyor. Yoğunluğa göre 10 ila 20 kilo arasında satış yapıyoruz. Tavuk döner kampanyada olduğu için şu an 5 lira. Biz normalde 7 liraya satıyoruz. Et döner ise 10 lira” dedi.
‘UCUZ ETİN YAHNİSİ YAVAN OLUR’
20 yıldır döner ustası olarak çalıştığını dile getiren Muhittin Bayyiğit (39), ucuz et satışı yapanların hileli et satabileceğini vurgulayarak, “Etlerimiz marina ediliyor daha sonra büyük soğuk depolarda muhafaza ediliyor. Günlük 70 ila 100 kilo arasında satış yapıyoruz. 3 liraya 5 liraya et yenmez. Simit bile 2 lira. 5 liraya nasıl mal edip satabiliyorlar? Et ucuza ise yenmemesi lazım. Sakatat koyabiliyorlar. Lezzetli döner bu kadar ucuza verilmez. En az 6-8 lira arasında döner yenebilir. Ucuz etin yahnisi yavan olur derler gerçekten de öyle” ifadelerini kullandı.
13 yaşından beri döner ustası olduğunu belirten İzzet Savaş (52) tavuk dönere eti az konularak deri konduğunu, et dönerde ise sakatat ve kıyma konulabileceğine dikkat çekti. Bu konuda vatandaşları uyaran Savaş, “İyi bir döneri severek yapmak lazım. Günde ortalama 40-45 kilo satıyoruz. Et döner 14 lira, tavuk ise 7 liradan satıyoruz. Et döneri kıyma koymadan yüzde 100 et ile yapıyoruz. Kullandığımız malzemeler kaliteli. Geçmiş tavuklar tekrar takılabiliyor. Et dönerde ise kıyma, sakatat konuluyor. Tavuk dönerin hilesi ise etini çok az koyar gerisini deri koyabilir” dedi.
‘HEM UYGUN HEM LEZZETLİ’
Vatandaşlardan Özlem Çakal (39) dışarıda çok fazla yemek yemediğini belirterek, güven duyduğu işletmelerden yemek yemeği tercih ettiğini dile getirip, “Dışarıda yediğimde bildiğim yerden gidip yiyoruz. Özellikle de koronavirüsten sonra daha çok dikkat etmeye başladık. Temiz olması bizim için önemli” derken, yemek tercihini tavuk dürümden yana kullanan vatandaşlardan Süleyman Kasırga (42) ise, “Hem ucuz hem de lezzetli. Hijyenik bir şekilde yapıyor. Günlük yapıyor. Zehirlenme vakalarını duyduğumuz için dışarıdan özellikle tavuk yerken tedirgin oluyoruz. Ancak gitmeden önce inceleyip temiz olduğuna inanırsak gidebiliyoruz” diye konuştu.