Osmanlı Devleti’nin 28. padişahı ve 107. İslam halifesi olan IV. Mustafa, 1807-1808 yılları arasında Osmanlı tahtında kaldı.
Tahta geçtiğinde Osmanlı, reform yanlıları ile gelenekçiler arasındaki büyük bir mücadelenin içindeydi. III. Selim’in başlattığı Nizam-ı Cedid hareketi ile Osmanlı’yı modernleştirmeye çalışması, Yeniçeriler ve gelenekçi gruplar tarafından büyük bir tehdit olarak görülüyordu.
Bu nedenle IV. Mustafa, reformları tamamen durdurarak gelenekçi grupların desteğini aldı. Ancak bu durum Osmanlı’da iç karışıklıkları artırdı ve Alemdar Mustafa Paşa’nın darbesiyle tahtını kaybetti.
IV. Mustafa’nın Hayatı ve Ailesi
IV. Mustafa, 8 Eylül 1779’da İstanbul’da doğdu. Babası I. Abdülhamid, annesi ise Ayşegül Kadındır.
Babası I. Abdülhamid’in ölümünden sonra, III. Selim’in reformcu politikaları nedeniyle tahta çıkamamış, ancak reform karşıtı bir ayaklanma sonucunda padişah olmuştur.
Ancak tahta çıkışı, Osmanlı’da büyük bir yönetim krizine neden oldu ve saltanatı sadece 1 yıl sürdü.
IV. Mustafa Döneminde Osmanlı’da Yaşanan Önemli Olaylar
Kabakçı Mustafa İsyanı ve Reformların Durdurulması (1807)
IV. Mustafa tahta çıkmadan önce Osmanlı’da büyük bir isyan gerçekleşmişti:
- Kabakçı Mustafa liderliğindeki Yeniçeriler ve reform karşıtı gruplar, III. Selim’in reformlarını engellemek için ayaklandı.
- III. Selim tahttan indirildi ve IV. Mustafa padişah ilan edildi.
- Yeniçeriler, Nizam-ı Cedid reformlarının tamamen kaldırılmasını istedi.
- IV. Mustafa, orduda ve devlet yönetiminde tüm reformları durdurdu.
Bu olay, Osmanlı’nın modernleşmesini engelleyen en büyük darbelerden biri oldu.
Alemdar Mustafa Paşa’nın Darbesi ve IV. Mustafa’nın Tahttan İndirilmesi (1808)
III. Selim’in tahttan indirilmesi, reform yanlılarını harekete geçirdi. Alemdar Mustafa Paşa, III. Selim’i tekrar tahta çıkarmak için bir darbe planladı.
- Alemdar Mustafa Paşa, büyük bir orduyla İstanbul’a yürüyerek sarayı bastı.
- IV. Mustafa, sarayda gözaltında tutulan III. Selim ve Şehzade Mahmud’u öldürtme kararı aldı.
- III. Selim öldürüldü, ancak Şehzade Mahmud son anda kaçmayı başardı.
- Bunun üzerine Alemdar Mustafa Paşa, IV. Mustafa’yı tahttan indirerek yerine II. Mahmud’u geçirdi.
Bu darbe, Osmanlı’da reform yanlılarının yeniden güç kazanmasını sağladı.
IV. Mustafa’nın Kişiliği ve Osmanlı’ya Katkıları
- Osmanlı tarihinin en kısa süre tahtta kalan padişahlarından biri oldu.
- Reform karşıtı Yeniçerileri destekleyerek Osmanlı’nın modernleşme çabalarını durdurdu.
- Devlet yönetiminde istikrarsızlık yaratarak Osmanlı’nın iç karışıklıklara sürüklenmesine neden oldu.
- III. Selim’i öldürterek Osmanlı’daki reform sürecine büyük zarar verdi.
Ölümü ve Osmanlı’ya Bıraktığı Miras
IV. Mustafa, tahttan indirildikten sonra Topkapı Sarayı’nda hapsedildi ve burada yaşamaya devam etti.
16 Kasım 1808’de, Alemdar Mustafa Paşa’nın ölümünden sonra Osmanlı yönetimi, IV. Mustafa’nın tekrar taht mücadelesine girebileceğini düşündü ve öldürülmesine karar verdi.
IV. Mustafa, 16 Kasım 1808’de boğdurularak öldürüldü.
Onun dönemi, Osmanlı tarihinde reform karşıtı hareketlerin zirveye çıktığı, ancak kısa sürede sona erdiği bir dönem olarak tarihe geçti.
IV. Mustafa’nın Osmanlı’ya En Büyük Katkıları ve Zararları
- Osmanlı’da reform sürecini tamamen durdurarak modernleşme hareketlerine büyük zarar verdi.
- Kabakçı Mustafa İsyanı’nı destekleyerek gelenekçi grupların Osmanlı yönetiminde daha fazla söz sahibi olmasını sağladı.
- Ancak Alemdar Mustafa Paşa’nın darbesiyle tahttan indirildi ve Osmanlı’da reform yanlıları tekrar güç kazandı.
- Osmanlı tarihinde, tahtını korumak için bir önceki padişahı öldürten nadir padişahlardan biri olarak hatırlanır.
Yorumlar kapalı.