Osmanlı Devleti’nin 19. padişahı ve 98. İslam halifesi olan IV. Mehmet, 1648-1687 yılları arasında Osmanlı tahtında kaldı.
Henüz 6 yaşında tahta çıkan IV. Mehmet, Osmanlı’nın en uzun süre hükümdarlık yapan padişahlarından biri oldu. Ancak onun döneminde Osmanlı, hem en parlak hem de en zorlu süreçlerden geçti. Köprülü Mehmed Paşa ve Fazıl Ahmed Paşa gibi güçlü sadrazamlar Osmanlı’yı toparladı, ancak son yıllarda yaşanan savaş yenilgileri IV. Mehmet’in sonunu getirdi.
IV. Mehmet’in Hayatı ve Ailesi
IV. Mehmet, 2 Ocak 1642’de İstanbul’da doğdu. Babası I. İbrahim, annesi ise Osmanlı sarayında büyük bir güce sahip olan Turhan Sultandır.
Babası I. İbrahim’in 1648’de tahttan indirilip öldürülmesi üzerine, IV. Mehmet henüz 6 yaşında Osmanlı tahtına çıktı. Küçük yaşta tahta geçtiği için devlet yönetimi uzun süre annesi Turhan Sultan ve sadrazamlar tarafından yürütüldü.
Avcılığa olan merakı nedeniyle “Avcı Mehmet” olarak anılmıştır.
IV. Mehmet Döneminde Osmanlı’da Yaşanan Önemli Olaylar
Köprülü Mehmed Paşa ve Osmanlı’nın Toparlanması
IV. Mehmet döneminin en önemli gelişmelerinden biri, Köprülü Mehmed Paşa’nın sadrazamlığa getirilmesi oldu.
- Osmanlı yönetiminde disiplinsizlik ve otorite boşluğu nedeniyle büyük sorunlar yaşanıyordu.
- 1656’da sadrazam olan Köprülü Mehmed Paşa, Osmanlı’da yeniden düzeni sağladı.
- Devlet otoritesini güçlendirdi, ekonomik reformlar yaptı ve Osmanlı’yı tekrar büyük bir güç haline getirdi.
Köprülü ailesinden sonra gelen sadrazamlar da Osmanlı’nın yönetiminde büyük rol oynadı. Özellikle Köprülü Fazıl Ahmed Paşa, Osmanlı’nın batıda büyük zaferler kazanmasını sağladı.
Osmanlı’nın Batıdaki En Büyük Zaferleri ve Genişleme Süreci
IV. Mehmet döneminde Osmanlı, batıda önemli fetihler gerçekleştirdi.
- 1663’te Avusturya Seferi başladı ve 1664’te Vasvar Antlaşması ile Osmanlı büyük bir zafer kazandı.
- 1672’de Lehistan (Polonya) üzerine sefere çıkıldı ve Osmanlı Lehistan’a büyük üstünlük sağladı.
- 1676’da Bucaş Antlaşması ile Osmanlı, Lehistan’dan vergi alan bir devlet haline geldi.
Bu dönemde Osmanlı, Avrupa’daki en güçlü devletlerden biri konumuna ulaştı.
Osmanlı-Viyana Kuşatması ve Büyük Yenilgi (1683)
Osmanlı’nın batıda en büyük zaferleri kazandığı IV. Mehmet döneminde, 1683’te Osmanlı ordusu II. Viyana Kuşatması’nı başlattı.
- Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Viyana’yı kuşattı ancak başarısız oldu.
- Bu yenilgi, Osmanlı’nın Avrupa’daki üstünlüğünün sona ermesine neden oldu.
- Osmanlı ordusu geri çekilirken, Avrupa devletleri Osmanlı’ya karşı “Kutsal İttifak”ı kurdu.
Viyana bozgunu, Osmanlı’nın gerileme sürecini başlatan en önemli yenilgilerden biri olarak kabul edilir.
Kutsal İttifak Savaşları ve Osmanlı’nın Çöküş Süreci
Viyana Kuşatması’ndan sonra Avrupa’daki devletler Osmanlı’ya karşı birleşerek Kutsal İttifak’ı kurdu.
- Osmanlı, Macaristan ve Balkanlar’da büyük toprak kayıpları yaşamaya başladı.
- Osmanlı ordusu Avusturya, Lehistan, Venedik ve Rusya karşısında büyük yenilgiler aldı.
- Bu süreçte Osmanlı’nın savaş gücü ve disiplini ciddi şekilde zayıfladı.
Osmanlı’nın Avrupa karşısında üstünlüğünü kaybetmesi, IV. Mehmet’in tahtının sallanmasına neden oldu.
IV. Mehmet’in Tahttan İndirilmesi (1687)
Viyana yenilgisi ve Osmanlı’nın sürekli toprak kaybetmesi nedeniyle Osmanlı’da yeniçeriler ve devlet adamları IV. Mehmet’e karşı isyan etti.
- 1687’de Osmanlı ordusu büyük bir yenilgi alıp Belgrad’ı kaybedince, Osmanlı yönetiminde büyük bir kriz yaşandı.
- Sarayda yapılan toplantılar sonucunda IV. Mehmet’in tahttan indirilmesine karar verildi.
- IV. Mehmet, 8 Kasım 1687’de tahttan indirildi ve yerine kardeşi II. Süleyman geçti.
Bu olay, Osmanlı tarihinde savaş yenilgileri nedeniyle tahttan indirilen ilk padişah olaylarından biri oldu.
IV. Mehmet’in Kişiliği ve Osmanlı’ya Etkileri
- Osmanlı tarihinin en uzun süre tahtta kalan padişahlarından biri oldu (39 yıl).
- Ancak devlet yönetiminde güçlü bir liderlik sergileyemedi ve yönetimi büyük ölçüde sadrazamlara bıraktı.
- Köprülü ailesinin sadrazamlık döneminde Osmanlı’nın büyük zaferler kazanmasını sağladı.
- Viyana Kuşatması ve Kutsal İttifak yenilgileri nedeniyle Osmanlı gerileme sürecine girdi.
Ölümü ve Osmanlı’ya Bıraktığı Miras
IV. Mehmet, 1693 yılında Edirne’de hayatını kaybetti.
Onun dönemi, Osmanlı’nın hem en parlak hem de en zorlu süreçlerinden biri olarak tarihe geçti.
- Köprülü ailesinin reformlarıyla Osmanlı’nın gücü arttı.
- Ancak Viyana yenilgisi Osmanlı’nın Avrupa’daki üstünlüğünü kaybetmesine yol açtı.
IV. Mehmet’in Osmanlı’ya En Büyük Katkıları ve Zararları
- Osmanlı tarihinin en uzun süre tahtta kalan padişahlarından biri oldu.
- Köprülü ailesinin desteğiyle Osmanlı’da reformlar yapıldı ve ekonomik güç artırıldı.
- Viyana Kuşatması’ndaki başarısızlık Osmanlı’nın gerileme sürecini başlattı.
- Savaş yenilgileri nedeniyle Osmanlı tarihinde tahttan indirilen ilk padişahlardan biri oldu.
Yorumlar kapalı.