Tahran’da, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Reisi ile üç ülkenin heyetlerinin katıldığı zirve saat 20.50’de başladı.
Erdoğan, zirvede açıklamalarda bulundu. Zirve sırasında açıklamalarda bulunan Erdoğan, “Terör örgütleriyle mücadelemiz her daim sürecek. Terör odaklarını Suriye’den atmaya kararlıyız. Bölgenin geleceğinde bölücü terör örgütlerine yer yok” dedi.
Erdoğan ayrıca, “Sözler yaralara derman olmuyor. PKK-YPG unsurlarının sınırımızdan en az 30 km öteye çekilmesi gerek. Zamanında yapılan mutabakatların gereğidir. Ancak bunlar hala gerçekleşmemiştir. İdlib’teki ateşkesin ihlal edilmemesi önemlidir” şeklinde konuştu.
“Bu sürecin nasıl hızlandırılabileceğini ve nasıl adımlar atılabileceğini istişare edeceğiz. Suriye halkının ihtiyaçlarının kesintisiz idame ettirilmesi hepimiz için öncelik taşıyor. Ancak sadece sözler yaralara derman olmuyor” diyen Erdoğan şöyle devam etti:
“Terör örgütlerinin sınırlarımızdan tamamen 30 km öteye çekilmesi zamanında yapılması. Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür. Terör yuvalarının temizlenmesi çoktan gelmiştir. Anayasa Komitesi gayretlerimiz sonucu faaliyete geçmiş bugüne kadar 8 defa toplanmıştır. Önümüzdeki hafta yapılması planlanan 9. toplantının ertelenmesi üzücüdür. Unutmayalım ki Anayasa Komitesi’nin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Toplantı, BM’nin kolaylaştırıcılığıyla BM merkezlerinden birinde görüşülerek sağlanmalıdır. Rejimin tavrı ise birlikte başlattığımız bu süreci baltalamaktadır. Bu tablo karşısında süreci canlandırmamız şarttır. Astana süreci öncü rolünü kaybetmemelidir.
Rejim nezdinde gereken telkinlerde bulunacağınıza inanıyorum. İdlib’de biraz da olsa sükunet varsa bu Astana sürecinin sonucudur. İdlib’deki ateşkesin ihlal edilmemesi bu bakımdan önemlidir. Özellikle sivil yerlerini hedef alan saldırılar süreci baltalıyor. Sizlerin İdlib’deki terör odaklarından kaynaklanan endişelerinizi anlıyoruz. Şehitler verme pahasına kararlılıkla sürdürüyoruz. Türkiye 3.7 milyon Suriyeli kardeşimizi geçici olarak misafir etmektedir. Suriyelilerin topraklarına huzurla, güvenle onurlu dönüşü temin edilmelidir. Terörden temizlediğimiz bölgelere Türkiye’den 500 binden fazla Suriyeli döndü. Siyasi çözümde ilerleme kaydedilmesi dönmek isteyenlerin kötü muameleye maruz kalmayacakları geri dönüşler için önemlidir. Heyetlerimizin bu konuda istişarelerini artırması yönündeyim. Bu krizi biz çıkarmadık, külfetinin de bize yüklenmesi doğru değildir.”
Putin: Görüşmelerin ilerlemesi çok önemli
Zirvede konuşan Rusya Devlet Başkanı Putin ise, “Üçlü görüşmelerin ilerlemesi de çok önemli. Suriye konusundaki diyaloglarımızla, Suriye halkının kendi inisiyatifiyle karar almasını sağlamamız lazım” ifadesini kullandı.
Reisi: Suriye’de çözüm askeri müdahale değil diplomasidir
Zirvede konuşan İran Cumhurbaşkanı Reisi şu ifadeleri kullandı:
“Suriye’de çözüm askeri müdahale değil tek çözüm yolu diplomasidir. Askeri müdahale sorunu artırır. Suriye’nin toprak bütünlüğünün ve milli egemenliğinin korunması ile Suriyeliler arasındaki siyasi çözümün sağlanması gerektiğini vurguluyoruz.
Siyonist rejimin Suriye topraklarını yok sayarak bazı haklarını elinden alması bu istikrarsızlığı arttırmaktadır. Uluslararası hukuku da aynı şekilde yok saymaktadır. Umut ediyorum ki bu toplantımızda yapıcı kararlar alınsın ki Suriye’deki istikrar geri dönsün.”
Zirveden sonra ortak basın açıklaması yapıldı
Üçlü Zirve’nin ardından tekrar ortak basın toplantısı düzenlenirken, ilk sözü alan İran Cumhurbaşkanı Reisi, “Astana formatı Suriye’nin güvenliğinin garantisi olmuştur. Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüşü sağlanmalı. Amerikalıların Fırat’ın doğusundaki varlığı kabul edilebilir değil ve onların buraları terk etmesi gerekiyor” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Putin, “Suriye’de IŞİD ve diğer aşırılıkçı grupların varlığına son vermeliyiz” açıklamasını yaptı.
Erdoğan da “Bir sonraki toplantıyı Rusya’da yapacağız. Bu toplantının hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum” açıklamasını yaptı.