Osmanlı Devleti’nin 27. padişahı ve 106. İslam halifesi olan III. Selim, 1789-1807 yılları arasında Osmanlı tahtında kaldı.
Tahta geçtiğinde Osmanlı, hem içte hem de dışta büyük sorunlarla boğuşuyordu. Avusturya ve Rusya ile süren savaşlar Osmanlı’yı yıpratmış, içeride Yeniçeriler ve devlet adamları arasındaki çekişmeler devleti zayıflatmıştı.
Bu durum karşısında III. Selim, Osmanlı’yı Avrupa’daki gibi modern bir devlet haline getirmek için büyük reformlar başlattı. Ancak bu reformlar, Osmanlı’nın geleneksel yapısına karşı büyük bir meydan okuma oldu ve sonunda Yeniçeri isyanıyla tahtını kaybetti.
III. Selim’in Hayatı ve Ailesi
III. Selim, 24 Aralık 1761’de İstanbul’da doğdu. Babası III. Mustafa, annesi ise Mihrişah Sultandır.
Babası III. Mustafa, Osmanlı’nın Avrupa karşısında zayıfladığını fark etmiş ve Selim’i Avrupa’daki yenilikleri öğrenerek yetiştirmiştir. Bu nedenle III. Selim, tahta geçtiğinde Osmanlı’da batılı reformlar yapmaya kararlıydı.
Sanata ve edebiyata düşkün bir padişahtı ve çok iyi bir şairdi. “İlhami” mahlasıyla şiirler yazmıştır.
III. Selim Döneminde Osmanlı’da Yaşanan Önemli Olaylar
Osmanlı-Avusturya ve Osmanlı-Rusya Savaşları (1787-1792)
III. Selim tahta geçtiğinde Osmanlı, Avusturya ve Rusya ile büyük bir savaşın içindeydi.
- 1789’da Osmanlı, Avusturya ve Rusya’ya karşı büyük toprak kayıpları yaşadı.
- 1791’de Avusturya ile Ziştovi Antlaşması imzalandı ve Osmanlı, Avusturya ile barış sağladı.
- 1792’de Rusya ile Yaş Antlaşması yapıldı ve Osmanlı, Kırım’ın tamamen Rusya’ya ait olduğunu kabul etmek zorunda kaldı.
Bu savaşlar, Osmanlı’nın Avrupa’daki gücünü iyice kaybettiğini gösterdi.
Nizam-ı Cedid Reformları ve Osmanlı’nın Modernleşme Çabaları
III. Selim, Osmanlı’yı güçlendirmek için Nizam-ı Cedid (Yeni Düzen) adı verilen büyük bir reform hareketi başlattı.
- Yeni, disiplinli ve Avrupa tarzında bir ordu kuruldu.
- Batılı teknikleri öğrenmek için Avrupa’ya elçiler gönderildi.
- Fransız ve İngiliz mühendisler Osmanlı ordusunu eğitmeye başladı.
- Vergi sisteminde reform yapılarak Osmanlı ekonomisi güçlendirilmeye çalışıldı.
Bu reformlar, Osmanlı’nın geleneksel yapısını değiştirmeye yönelik en büyük adımlardan biri oldu. Ancak Yeniçeriler ve bazı devlet adamları bu reformlara karşı çıktı.
Fransız İhtilali ve Osmanlı’nın Etkilenmesi (1789)
III. Selim döneminde 1789’da Fransa’da büyük bir devrim gerçekleşti: Fransız İhtilali.
- Bu ihtilal, Avrupa’da milliyetçilik akımlarını yaydı.
- Osmanlı topraklarında da milliyetçilik hareketleri başladı.
- Özellikle Balkanlardaki Hristiyan topluluklar bağımsızlık fikrini benimsedi.
Bu durum, Osmanlı için gelecekte büyük isyanlara ve toprak kayıplarına neden olacak bir sürecin başlangıcı oldu.
Napolyon’un Mısır Seferi ve Osmanlı’nın Direnişi (1798)
1798’de Fransız generali Napolyon Bonapart, Osmanlı topraklarına saldırarak Mısır’ı işgal etti.
- Osmanlı, İngiltere’nin desteğiyle Mısır’ı geri almak için mücadele etti.
- 1801’de Osmanlı ve İngiliz kuvvetleri Mısır’ı geri alarak Fransızları bölgeden çıkardı.
Bu olay, Osmanlı’nın Avrupa’da hâlâ siyasi güce sahip olduğunu gösterse de, Osmanlı’nın kendi başına savaş kazanmakta zorlandığını da ortaya koydu.
Kabakçı Mustafa İsyanı ve III. Selim’in Tahttan İndirilmesi (1807)
III. Selim’in Nizam-ı Cedid reformları Yeniçeriler tarafından tepkiyle karşılandı.
- Yeniçeriler, Avrupa tarzı ordunun kendi otoritelerini zayıflatacağını düşündü.
- 1807’de Kabakçı Mustafa liderliğinde büyük bir isyan çıktı.
- İsyancılar III. Selim’i tahttan indirerek yerine IV. Mustafa’yı getirdi.
Bu olay, Osmanlı’da reformların nasıl geleneksel yapıya karşı büyük bir dirençle karşılandığını gösterdi.
III. Selim’in Kişiliği ve Osmanlı’ya Katkıları
- Osmanlı’yı modernleştirmek için büyük reformlar yaptı.
- Avrupa tarzında ordu kurarak Osmanlı’nın askerî gücünü artırmaya çalıştı.
- Fransız İhtilali’nin etkilerini Osmanlı topraklarında sınırlamak için diplomatik önlemler aldı.
- Sanata ve edebiyata büyük ilgi gösterdi, Osmanlı’da kültürel gelişimi destekledi.
Ölümü ve Osmanlı’ya Bıraktığı Miras
III. Selim, tahttan indirildikten sonra Topkapı Sarayı’nda göz hapsine alındı.
1808 yılında Alemdar Mustafa Paşa, III. Selim’i tekrar tahta çıkarmak için bir darbe girişiminde bulundu. Ancak IV. Mustafa, darbenin başarısız olacağını anlayınca III. Selim’i öldürttü.
III. Selim, 28 Temmuz 1808’de sarayda boğdurularak öldürüldü.
Onun ölümü, Osmanlı’nın modernleşme çabalarının geleneksel kesimler tarafından nasıl engellendiğini gösteren en trajik olaylardan biri oldu.
III. Selim’in Osmanlı’ya En Büyük Katkıları ve Zararları
- Osmanlı’da ilk kez Avrupa tarzında askerî reformlar yapıldı.
- Batılılaşma hareketleri hız kazandı ve Osmanlı modernleşme sürecine girdi.
- Ancak reformlar geleneksel kesimler tarafından engellendi ve padişah isyanla tahttan indirildi.
- Nizam-ı Cedid hareketi, Osmanlı’daki reform süreçlerinin ilk büyük denemesiydi.
Yorumlar kapalı.