Dünyanın en tehlikeli hastalıklarıyla ilgili bilinmeyen 10 gerçek

Independent Türkçe’nin aktardığına göre, bu hastalıklar arasında cüzzam, Chagas hastalığı, bağırsak kurtları, dang ve chikungunya, Gine solucanı hastalığı, uyuz, trahom ve şistozomiyaz, lenfatik filaryaz veya fil hastalığı, ekvator frengisi, nehir körlüğü ve uyku hastalığı da yer alıyor.

NTD olarak bilinen “ihmal edilen tropikal hastalıklar” hakkında 10 önemli gerçek şöyle özetlenebiliyor:

1. Küresel çapta 1,7 milyardan fazla insanı etkileyen NTD’ler, her yıl binlerce önlenebilir ölümün sorumlusu sayılıyor. Etkilenen insan sayısı 2010’da 2 milyarken bu rakam 2017’de 1,6 milyara düştü.

İnsanları kör eden, engelli hale getiren ve vücut şekillerini bozan bu hastalıklar, milyonlarca çocuğu okuldan ve yetişkinleri de iş hayatından mahrum bırakarak yoksulluk döngüsü oluşturuyor.

2. NTD’lerin sayısı 2016’da üç hastalığın daha eklenmesiyle 17’den 20’ye çıktı: Miçetoma, kromoblastomikoz ve diğer derin mikozlar; uyuz ve diğer dış asalaklar; yılan ısırığı zehirlenmesi.

3. NTD’ler genelde Afrika, Asya ve Güney Amerika’da tropikal ve subtropikal iklimlerde yaşayan yoksul nüfuslar arasında görülüyor.

4. Bahsi geçen hastalıklar temiz suya ve hıfzıssıhha imkanlarına ulaşamayanlarla; bakteri, virüs ve diğer patojenlerin neden olduğu enfeksiyonlara karşı kendilerini korumak için gerekli temel sağlık hizmetlerine erişimi olmayanları etkiliyor. Bunlar uzak, kırsal bölgeler, kentsel gecekondular ya da çatışma bölgelerindeki toplulukları içeriyor.

5. Bilim insanları, sivrisinekler üzerinden taşınan dang humması ve Zika virüsü gibi virüslere maruz kalan insan sayısının küresel ısınma nedeniyle 2080’e kadar bir milyar artırabileceğine dair endişelerini dile getiriyor.

6. Yüksek gelir grubundaki kişiler bu hastalıklardan nadiren etkileniyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre NTD’lerin varlığını bildiren ülke ve bölgelerin yüzde 70’inden fazlasını düşük gelirli veya düşük orta gelirli ekonomiler oluşturuyor.

7. Kronik ve yavaş gelişen durumlar olan birçok NTD, tespit ve tedavi edilmemeleri halinde gitgide kötüleşebiliyor ve ortaya geri döndürülemez hasarlar çıkabiliyor.

8. NTD’ler hastalar ve onların aileleri için uzun süreli sonuçlar doğurmakla birlikte şiddetli ağrılara ve yaşam boyu sakatlıklara neden olabiliyor. NTD’li hastalar cüzzamlı insanların örneğinde görüldüğü üzere genellikle damgalanıyor ve toplumdan dışlanıyor. Bazı ülkelerde cüzzam hastanelerinin varlığı sürüyor ve bu durum çoğu zaman akıl sağlığı üzerinde olumsuz etki yaratıyor.

9. 2012’de DSÖ ve üye devletler, 17 NTD’yi ortadan kaldırmayı amaçlayan ilk küresel yol haritası üzerinde anlaşmıştı. Ayrıca Dang humması, kuduz ve yılan sokması zehirlenmesi de o tarihten sonra NTD olarak tanımlanmıştı. Şimdiye kadar 42 ülke en az bir NTD’yi ortadan kaldırdı. DSÖ, 2030’a kadar en az 90 ülkede tanınan 20 NTD’den en az birini ortadan kaldırmak amacıyla 28 Ocak’ta ikinci 10 yıllık planını yayımladı.

10. Sağlık uzmanları, NTD’leri hafifletme çabalarının, sağlık sistemlerini kırılma noktasına iten koronavirüs salgını nedeniyle engellendiğini söylüyor. DSÖ, Eylül 2020’de salgının NTD programlarını vurduğunu, ülkelerin kitlesel tedavi müdahalelerini ve aktif vaka tespitini askıya alarak tanı ve tedaviyi geciktirmek zorunda kaldığını bildirmişti.